สุขภาพช่องปากผู้สูงอายุไทย

จากองค์ความรู้ต่างๆที่ได้ทบทวนครั้งนี้สามารถให้ข้อเสนอเชิงนโยบายด้านสุขภาพช่องปากเพื่อผู้สูงอายุได้ 5 ประเด็น คือ ประเด็นแรก ควรมีการทบทวน จัดทำแผนอัตรากำลังบุคลากรด้านสุขภาพช่องปาก เพื่อผลักดันให้มีการเพิ่มขยายจำนวนบุคลากรผู้ปฏิบัติงานที่เหมาะสมกับประชากรสูงอายุที่เพิ่มขึ้น และเสนอให้โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ควรมีทันตาภิบาลอย่างน้อย 1 คน ประเด็นที่ 2 สุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุเป็นเรื่องที่ทุกเพศทุกวัยต้องให้ความสำคัญ ต้องรู้จักดูแลสุขภาพช่องปากของตนเองและครอบครัวทุกช่วงวัยของชีวิตเริ่มตั้งแต่วัยเด็ก เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุจึงจะมีฟันธรรมชาติที่แข็งแรงไม่เป็นโรคเหลือไว้ใช้งานได้เพียงพอ ประเด็นที่ 3 ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนต้องร่วมมือกันพัฒนาระบบบริการด้านสุขภาพช่องปากแก่ผู้สูงอายุ ต้องสนับสนุนให้มีบริการสุขภาพช่องปากระดับปฐมภูมิที่สอดคล้องกับการดูแลสุขภาพโดยรวม เพิ่มบทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุขในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุที่ช่วยตัวเองได้ และกลุ่มที่มีภาวะพึ่งพิงในครอบครัวและชุมชน ประเด็นที่ 4 ควรมีการบูรณาการงานทันตกรรมผู้สูงอายุเข้าในระบบสุขภาพผู้สูงอายุทั้งการส่งเสริมสุขภาพและการดูแลรักษา โดยมีแผนงานงาน โครงการ งบประมาณสนับสนุนที่ชัดเจน ประเด็นที่ 5 สนับสนุนการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยี นวัตกรรม ด้านสุขภาพช่องปากเพื่อคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ โดยความร่วมมือของนักวิชาการและภาคเอกชนทุกภาคส่วน โดยทั้ง 4 ประเด็นข้างต้น สามารถจัดทำเป็นข้อเสนอเชิงนโยบายด้านทันตสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุ ดังนี้

1)ให้มีการทบทวน จัดทำแผนอัตรากำลังบุคลากรด้านสุขภาพช่องปาก เพื่อผลักดันให้มีการเพิ่ม/ ขยายจำนวนบุคลากรผู้ปฏิบัติงานที่เหมาะสมกับประชากรสูงอายุที่เพิ่มขึ้น เสนอให้โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ควรมีทันตาภิบาลอย่างน้อย 1 คน

หน่วยงานรับผิดชอบ ได้แก่ กระทรวงสาธารณสุข องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรุงเทพมหานคร เทศบาลเมืองพัทยา

2)ให้มีการพัฒนากลไกที่เอื้อต่อการเข้าถึงบริการทันตกรรมผสมผสานครบวงจร โดยเฉพาะบริการปฐมภูมิสำหรับผู้สูงอายุทุกกลุ่ม โดยการมีส่วนร่วมของภาครัฐ เอกชน และชุมชน

หน่วยงานรับผิดชอบ ได้แก่ กระทรวงสาธารณสุข สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กรมบัญชีกลาง สำนักงานประกันสังคม องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรุงเทพมหานคร เทศบาลเมืองพัทยาทันตแพทยสมาคม สมาคมวิชาชีพอื่นๆ

3)ให้มีการบูรณาการงานทันตกรรมผู้สูงอายุเข้าในระบบสุขภาพผู้สูงอายุ ทั้งการส่งเสริมสุขภาพ การดูแลรักษา โดยมีแผนงานงาน โครงการ งบประมาณสนับสนุนที่ชัดเจน

ผู้รับผิดชอบหลัก ได้แก่ กระทรวงสาธารณสุข องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรุงเทพมหานคร เทศบาลเมืองพัทยา

4)สร้างความตระหนักรู้เรื่องสุขภาพช่องปากแก่คนทุกกลุ่มวัยอย่างบูรณาการ โดยใช้กลไกของพื้นที่ หน่วยให้บริการ และอาสาสมัคร รวมถึงสื่อสารสาธารณะที่เข้าถึงได้ง่าย เข้าใจง่าย เพื่อปรับพฤติกรรมให้ดูแลสุขภาพช่องปากตนเองให้ดีขึ้นเพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีในยามสูงวัย

ผู้รับผิดชอบหลัก ได้แก่ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความ มั่นคงของมนุษย์ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร กระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม

5)ต้อง Empower อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.หรือ อสส.) ให้มีขีดความสามารถในการช่วยส่งเสริม ดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ รวมถึงช่วยอำนวยความสะดวกในการช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถเข้าถึงบริการสุขภาพช่องปากได้ครอบคลุมมากขึ้น

ผู้รับผิดชอบหลัก ได้แก่ กระทรวงสาธารณสุข องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรุงเทพมหานคร เทศบาลเมืองพัทยา

6)วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยี นวัตกรรม ด้านสุขภาพช่องปากเพื่อคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ โดยความร่วมมือของนักวิชาการและภาคเอกชนทุกภาคส่วน

ผู้รับผิดชอบหลัก ได้แก่ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม มูลนิธิทันตนวัตกรรมฯ